Paasgebruiken in het Salzkammergut
Pasen wordt in het Salzkammergut gevierd met veel traditionele gebruiken. Elke regio heeft zijn eigen tradities - van de wijding van palmbomen tot het "ratelen", de zegening van het paaseten of de paaskrakeling van Godn en Göd. Natuurlijk wordt er met Pasen altijd reikhalzend uitgekeken naar de paashaas!
Palmzondag en Goede Week
Palmzondag is de zesde en laatste zondag van de vastentijd en de zondag voor Pasen. Palmzondag markeert het begin van de Goede Week en daarmee ook het laatste deel van de 40 dagen van de vastentijd.
Ratel in de Goede Week
Vanaf Witte Donderdag zijn de klokken stil omdat ze "naar Rome vliegen" - in deze periode zijn de kinderen in de regio Fuschlsee op pad met hun ratels. Tot de Paasnacht nemen de ratels met hun geratel de functie van de klokken over.
Goede Vrijdag is een religieuze rouwdag waarop het lijden en de dood van Jezus Christus aan het kruis worden herdacht. Het wordt beschouwd als een "stille dag", waarop niet mag worden gemusiceerd of gedanst, en als een strenge vastendag - tegenwoordig eten veel mensen op deze dag geen vlees.
De Ratscherbuben hebben ook hun grote optredens op deze dag aan het Wolfgangmeer. Ze gebruiken hun ratels om mensen te herinneren aan de tijden van gebed en kerkdiensten en gaan van huis tot huis. Ze worden beloond met snoep, eieren en geld.
Wat gaat er in het paasmandje voor de wijding?
Op Paaszondag wordt het voedsel gezegend tijdens de kerkdiensten. Gezegend voedsel (vlees, brood, eieren enz.) wordt dan met het gezin gegeten. Ook in de regio Fuschlsee worden de gevulde paasmandjes op paaszondag naar de kerk gebracht voor de zegening van het voedsel. Daarna volgt een paasontbijt thuis.
In de regio Mondsee-Irrsee komen Godn en Göd met de paaskrakeling - wie deze gewoonte kent, weet dat het altijd spannend was als de peettante of peetoom hun bezoek met Pasen aankondigde. Toegegeven, er was ook veel vreugde als de peettante of peetoom een paasnestje of een mandje cadeautjes meebracht. Maar terwijl speelgoed of geldcadeautjes in de vergetelheid zijn geraakt, is één ding onthouden: de paaskrakeling tussen de andere cadeautjes, die onmiskenbaar symboliseerde dat dit bezoek iets speciaals was.
Als voormalig basisvoedsel speelt brood nog steeds een belangrijke rol. De handgevormde bakwaren - bekend als vormbroden - vinden hun oorsprong in het rijk van mythen en legenden. Als tekens en symbolen waren ze ooit het middelpunt van rituele handelingen en later vervingen ze als deegreplica's menselijke en dierlijke offers. De gebruiken rond brood gaan terug op het diepgewortelde idee dat de levensonderhoudende kracht die aan het graan wordt toegeschreven, wordt overgedragen op de eter en dat de symbolische voorstelling ook wordt overgedragen. Ook in het christendom symboliseren paasbrood en -gebak kracht en een gezamenlijke maaltijd.
In het Mondseeland wordt de traditie van de paaskrakeling nog steeds beoefend en doorgegeven, bevestigt meesterbakker Frank Berger van de gelijknamige bakkerij in Mondsee.
Volgens de legende beschildert de paashaas de paaseieren en verstopt hij ze in de tuin voor de kinderen. Het is het typische dier dat Pasen symboliseert, terwijl het religieuze paaslam van weinig betekenis is. Het staat symbool voor Jezus, die de zonden van de mensheid op zich nam. Op paaszondagochtend zoeken alle kinderen hun paasnestjes, die meestal gevuld zijn met versierde paaseieren, chocolade paashazen en veel snoep.
Bronnen: http://brauchtumskalender.ooe-volkskultur.at/
Jaarlijkse gebruiken in Opper-Oostenrijk, Ernst Burgstaller
TVB Mondsee-Irsee, TVB Wolfgangsee, TVB Fuschlsee, TVB Dachstein Salzkammergut
